Een hoek af ... van onze samenleving

In een VRT-programma (1) had de adjunct-directeur van het Provinciale Kunsthumaniora PIKOH Hasselt het over "een hoek af".

 
Vraag: "Wat voor leerlingen kunnen we hier [in deze kunsthumaniora] aantreffen?"
Ronald Janssens (adjunct-directeur):
"Allemaal wat met een hoekje af. Dat is ook een toelatingsvoorwaarde.  ... "

Bij het horen van "allemaal met een hoekje af" ging heel wat door mij heen. Kort daarna viel een puzzel in elkaar.

Ja, er is een hoek af, maar niet van kunst en creativiteit, maar van onze slimme, rationele samenleving. Onze planeet Aarde bevindt zich op de rand van de afgrond, denk o.a. aan de vele vervuilingen, waaronder: luchtvervuiling, bodemvervuiling, watervervuiling, lichtvervuiling, stiltevervuiling. De mensheid staat op de rand van de afgrond. De hoofdreden: ongezond verstand.

 
Gezond verstand
is een combinatie van slimheid 
en wijsheid. 

Slimheid komt van "het hoofd"
wijsheid, en ook o.a. creativiteit, komt via "het hart". 

Ongezond verstand
is slimheid zonder wijsheid. 

Wat met wijsheid en creativiteit? Wikipedia schrijft onder het item "intelligentie":

"Meestal worden onder het begrip intelligentie niet eigenschappen als creativiteit en wijsheid begrepen."

Dit is de algemene visie van de samenleving. Deze samenleving vindt dan ook dat er een hoek af is van mensen die hiervan afwijken, die wel met creativiteit en met wijsheid bezig zijn. Wanneer je het zeer letterlijk neemt is er inderdaad een hoek af, bij hen dan, de hoek waar de creativiteit en de wijsheid zich bevindt is er af. Mensen die met kunst bezig zijn hebben deze hoek nog.

Het vrij extreme gebruik van ongezond verstand heeft de mens ontzield, van zijn ziel beroofd. Dit kon dan ook niet zonder gevolgen blijven.
In het bovengenoemde tv-programma bleek ook dat het aantal jongeren die met burn-out te kampen heeft heel hoog is. Wellicht is dit bij jongeren in het kunstonderwijs nog hoger dan bij andere jongeren.

 
Zware psychische problemen 
in onze samenleving  (burn-out, doelloosheid, zelfmoord, ...)
 
Slimme mensen hadden dit niet voorzien.

Wijze mensen weten al meer dan tien jaar 
dat dit er zat aan te komen.  (2)

Onze Aarde staat op de rand van de afgrond. Hoe kunnen we onze Aarde, of eigenlijk wijzelf - de mensheid - redden van de ondergang?
Eenvoudig gesteld: de wereld staat op zijn kop, draai die om! Ons maatschappij leeft vergaand vanuit "het hoofd". Omdraaien? Leven vanuit het hart. De mensen zonder hoek af, waar de hoek van de creativiteit, de wijsheid en leven-vanuit-het-hart er nog aan is, kunnen ons het voorbeeld geven. Op langere termijn is het de bedoeling dat er evenwicht komt tussen "het hart" en "het hoofd". (3)
Even uitweiden over "draai de boel om". Het doet me denken aan de voedingsdriehoek. Vroeger werd deze samengesteld door de voedingsindustrie. Resultaat: een rationele benadering, gericht op winst, bijvoorbeeld: ga zoveel mogelijk snoepen (4). Er kwam correctie: de voedingsdriehoek werd samengesteld door gezondheidswerkers. Hoe is men daar niet eerder op gekomen? Resultaat: een bocht van 180 graden. Een bocht van denken (leven-vanuit-het-hoofd) naar wijsheid (leven-vanuit-het-hart). Gewoon de boel omdraaien? Zo eenvoudig kan het niet zijn, zegt ons verstand. Ons hart weet beter.

Ja, er is een ernstige hoek af van onze samenleving. Mensen lijden onder andere onder burn-out. Er is iets fundamenteel mis. Hierbij denk ik aan rotte appels in een korf. Maar het gaat verder, "de korf" zelf - onze ganse samenleving - is ziek. Ik vermoed dat de meeste psychiaters het hiermee eens zijn. Persoonlijk erger ik er mij aan dat de psychische problemen altijd individueel bekeken worden. Ja, dat is zeker nodig, maar de diepe reden is dat er iets grondig mis is met het systeem zelf.
Dit doet me dan denken aan het seksueel misbruik binnen de Rooms-katholieke-kerk. Ook daar is er een hoek af. Welke hoek? Diezelfde hoek, de hoek van leven-vanuit-het-hart is eraf. Het is uiteraard zo dat een religie een voorbeeldfunctie heeft op vlak van leven-vanuit-het-hart. Er is nog werk aan hun winkel.

Waar is er nog een hoek af, de hoek van leven-vanuit-het-hart? Er zijn er meerdere, maar een heel belangrijke is het klimaat en het milieu. Wanneer we zouden leven-vanuit-het-hart dan is het duidelijk dat we onze Aarde niet zouden aandoen wat we haar nu aandoen. De mensheid op de rand van de afgrond! We moeten niet in de afgrond kijken, veel beter is om in hart te kijken, leven-vanuit-het-hart.

Ja er is een hoek af ... van onze samenleving. Waar vind je die hoek? Bij mensen zonder hoek af, waar de hoek van leven-vanuit-het-hart er nog aan is. De mensen waarvan de maatschappij zegt dat er een hoekje af is, deze mensen geven ons hoop. Ja, onze samenleving staat op zijn kop. Omdraaien!